[ata: foa'i]
By LALI STAFFPago Pago - AMERIKA SAMOA
TOE TOLOPO LE ASO AMATA AI A’OGA IA SETEMA 8
I se fa’aaliga fa’alauaitele sa sainia e le tamaitai Faatonusili o le Ofisa o Aoga, le susuga ia Maefau Dr. Mary Lauagaia Taufete’e, i le aso Gafua, Setema 1, 2025, na fa’alauiloa mai ai le toe tolopoina, o le amataga o a’oga uma a le malo, i le aso Gafua o le vaiaso fou, Setema 8, 2025.
O lenei faaiuga, e pei ona ta’ua i totonu o le fa’aaliga mai i le Faatonu o A’oga, o lo’o fa’aalia ai le tu’uto o le Ofisa o Aoga, ina ia faamautuina le toe fo’i saogalemu atu o fanau a’oga, i potu aoga, mai i le si’isi’i o fuainumera o tagata ua a’afia i lenei gasegase (Dengue Fever), ae le gata i lea, ona o atugaluga faalesoifua maloloina ma le saunia lelei o falea’oga.
O le a fa’aauau pea ona ripoti atu Faiaoga, Au Ofisa faapea ma aufaigaluega uma a a’oga, i aoga ua filifilia iai i latou e galulue ai, i taimi faigaluega faatulagaina, ina ia fesoasoani i le tapenapenaga ma le faamautuina o le saunia o laumua taitasi, aua le toe taliu atu o fanau aoga, i aoaoga.
Ua faapea foi ona fa’ao’o mai ai ma se vala’au i aiga, Faalapotopotoga a Matua ma Faiaoga, o nu’u ma afioaga, ekalesia ma le mamalu lautele, ina ia galulue so’otau’au ma pulea’oga o a’oga taitasi, ina ia mafai ona tapenapena ma sauniuni laumua uma o aoga, aua le ulua’i aso e toe a’e atu ai a’oga.
Ma ua ta’ua ai e le tamaitai Faatonu e faapea, a tatou galulue faatasi, o le a mafai ona o tatou fausia se siosiomaga saogalemu ma le puipuia, mo fanau a’oga, e tuputupu a’e ai ma saogalemu, aua o latou olaga fa’aleaoaoga.
LEAI SE TASI UA MALIU I LE GASEGASE O LE FIVA PONAIVI
I se fa’amaoniga mai i le Maota Gasegase autu a le malo o Amerika Samoa, le LBJ-TMC, ua fa’alauiloa mai ai le leai o se seisi ua a’afia pe sa a’afia i le gasegase o le Fiva Ponaivi (Dengue Fever), ua maliu, talu ona fa’asalalauina aloaia e le Ofisa o le Soifua Maloloina, le pepesi o lenei fa’ama’i i totonu o le teritori.
I se feiloaiga lata mai a le Matagaluega a le Soifua Maloloina, lea sa faafoeina e le alii foma’i sinia i le LBJ, le susuga ia Dr. Elia Titimaea, sa ia faata’atia ai gaioiga o lo’o faatinoina e le ofisa o le soifua maloloina, e talifuaitau atu ai i lenei faama’i, aua le puipuiga o le mamalu lautele.
Sa saunoa ai Dr. Titimaea, i le agai pea i luga o le fuainumera o tagata ua a’afia i lenei fa’ama’I, ma se atugaluga, i le to’atele o tagata matutua o lo’o ua a’afia ai. Ae e ui i lenei tulaga, ua la’asia nei e le falemai ia le vaega e mataituina ma tali atu i le agai i luga o fuainumera o gasegase.
O le aso Faraile o le vaiaso ua tuanai, sa fa’amaonia ai e le Matagaluega o le Soifua Maloloina, le to’a 81 o i latou ua a’afia, pe na a’afia i lenei faama’i. E to’aono sa taofia i le falemai a le LBJ, ae to’a 75 ua mafai ona toe fa’afo’isia le malosi o le tino.
Sa fa’asoa mai e Dr. Titimaea e faapea, ona o le fa’aauau pea ona agai i luga o fuainumera o tagata ua a’afia i lenei fa’ama’i, o le a mana’omia ai ona tapunia nisi o potu talavai ma potu o lo’o taofia ai gasegase. Ina ia mafai ona fa’amuamua le soifua maloloina o i latou o lo’o mana’omia vave togafitiga, ae o faateleina le aoga o alagamanuia a le falemai o lo’o iai, aua lenei taimi faigata.
O le a faapea foi ona galue le falemai ina ia mautu feso’otaiga, e tusa ai ma ni suiga, agai i gasegase ma o latou aiga.
Sa ta’ua e le susuga ia Adam Konrote (Epidemiologist), i lea lava fonotaga, o le to’atele o gasegase o le dengue fever, o fanau i le va o le 11 ma le 15 tausaga. Ma i le ripoti sa taulimaina e sui o le Matagaluega o le Soifua Maloloina, o lo’o ta’ua ai e faapea, mai i le to’aono na taofia, e leai se tulaga na fa’aalia ni tulaga tigaina i le fa’ama’i.
Section: Le Lali
View the discussion thread.