SREMSKA MITROVICA. Hesna (naselje 29. Novembar) bilo je jedno od najvećih mitrovačkih naselja i nalazi se u zapadnom delu grada. Iz grada se u Hesnu (29. Novembar) ulazi preko kružne raskrsnice „Stari most“. Čitavo naselje prostire se između reke Save sa zapadne strane i železničke pruge Beograd-Šid sa severne strane. Oko Hesne nalaze se nekoliko naselja: severno od železničke pruge nalazi se Šalabara, istočno je Spomen-groblje, a kada se pređe magistralna pruga, tu je selo Laćarak. Na krajnjem zapadnom delu MZ 29. novembar nalazi se objekat gradskog vodovoda i bivša fabrika šperploče Mitrošper. Iza „Vodovoda“ prostire se široki laćarački atar sa plodnim njivama. U centru se nalazi raskrsnica puteva „Crvena česma“, koja povezuje grad sa selima zapadnog Srema.
U naselju Hesna prva česma, odnosno arterski bunar, sagrađena je 1912. godine, a taj podatak nalazimo u izveštaju o stanju javne uprave u Sremskoj županiji. Prvi arterski bunar ili česma nalazio se u ulici Bulevar Konstantina Velikog, blizu ulaza u Lidl, gde je nekada bio stari put. Ta česma korišćena je do 1982. godine, a nalazila se pored puta. „Tu se nalazila mala stepenica, a voda je bila veoma lepa i ljudi su je koristili. Ovo je prvi podatak o javnim česmama. Posle Drugog svetskog rata Mitrovica i naselja oko nje nisu imala vodovod, pa je došlo do izgradnje javnih česmi“, reči su Jovice Stevića, poznavaoca dešavanja u Hesni.
godine u naselju Hesna, na sadašnjoj raskrsnici, postavljen je i izgrađen arterski bunar i česma koja je bila ofarbana u crvenu boju, zbog čega čitav deo grada meštani nazivaju Crvena česma.
Zvaničan naziv naselja je 29. novembar, koje je nekada zauzimalo čitav prostor mesne zajednice Nikola Tesla, da bi 1984-1985. godine došlo do podele. „Kada gledamo prema centru, desna strana ulice Bulevar Konstantina Velikog do Save pripala je mesnoj zajednici 29. novembar, dok je leva strana pripala naselju Nikola Tesla. Te dve mesne zajednice čine jednu celinu koja je nekada nosila naziv Hesna“, dodaje Stević.
„Crvena česma bila je interesantna jer je imala veoma kvalitetnu, hladnu vodu, a to mesto je bilo raskrsnica. Tu su ljudi čekali autobus, putovali, svi su dolazili, koristili vodu, i to je funkcionisalo do 1990. godine, kada je ta stara česma izgubila funkciju, zatvorena je, a izbušen je novi arterski bunar odmah preko puta mesne zajednice, koji je takođe ofarban u crveno. Česma se nalazi gde je i sada, ali sa druge strane ulice, a tu su bile i stare prodavnice, trafike…“, kaže Jovica Stević.
Ova česma, koja je sada sagrađena, poslednja je izgrađena oko 1990-1991. godine, u vreme ratnog stanja. Boja je ostala ista, ali oblik nije. Stara česma bila je metalna i imala je pumpu, dok takve česme danas više ne postoje po gradu.
Pored Crvene česme nalazio se spomenik u obliku krsta, koji i danas postoji. Taj krst sagrađen je 1917. godine. Sagradila ga je Nemica, čiji je muž bio Slovenac, Žunter, trgovac drvetom i vlasnik pilane koja se nalazila kod današnjeg Starog Mosta. „Ova porodica bila je bogata i popularna jer su pomagali narodu. Imali su sinove, a jedan od njih, Franja Žunter, bio je austrougarski vojnik i poginuo je 1917. godine na italijanskom frontu. Majka je, iz žalosti, podigla spomenik u obliku krsta. Spomenik je obnovljen pre dve godine, na stogodišnjicu podizanja, obnovila ga je hrvatska porodica iz Zagreba, koja je u srodstvu sa Žunterima“, kaže Stević.
Hesna je bila dosta daleko od centra grada. Stari ljudi koji nisu mogli da idu u crkvu nedeljom okupljali su se oko tog krsta i tu su imali bogosluženje, objašnjava naš sagovornik.
godine postojala je železnička stanica, odakle su ljudi mogli direktno putovati za Beč ili Budimpeštu. Još uvek postoji žuta kuća koja je ostala iz tog vremena.
Sve ulice u Sremskoj Mitrovici od 1828. godine gradile su se po istom principu, sa širokim ulicama od 80 do 100 metara. Sredinom ulice prolazio je put, iz nekoliko razloga: da prašina ne bi ulazila u kuće, zbog epidemija među ljudima ili stokom, te zbog požara, kako se ne bi proširio na drugu stranu. S jedne strane ulice sadili su se dudovi, a s druge orasi, kako bi se pravila svilena vuna i kako bi se pariralo konjima i putevima svile. Pravilo se i ulje od oraha za vojne svrhe, jer su se njime podmazivale puške, objašnjava Jovica Stević.
Danas Sremska Mitrovica ima osam gradskih mesnih zajednica:
CENTAR, MATIJE HUĐI, SUTJESKA, 29. NOVEMBAR, NIKOLA TESLA, BLOK B, 22. AVGUST, S.B. PAJA i SVETI SAVA.
Hesna je bilo dosta daleko od centra grada, stari ljudi koji nisu mogli da idu u crkvu nedeljom, skupljali su se oko tog krsta i tu su imali malo bogosluženje, objašnjava naš sagovornik.
1885 godine je postojala Železnička stanica gde su ljudi mogli direktno da putuju za Beč ili Budimpeštu, još uvek postoji žuta kuća koja je ostala iz tog vremena.
Sve ulice od 1828 godine gradjene su po istom principu, sa širokim ulicama sa preko 80-100 metara. Sredinom ulice je išao put , razloga je nekoliko, da prašina ne bi išla kod ljudi, pa onda zbog epidemije ljudi ili stoke, zbog požara, da ne bi zahvatio drugu stranu, iz ekonomskih razloga. Sa jedne strane ulice su sadjeni dudovi a sa druge strane orasi, da bi se pravila svilena vuna i da bi se pariralo konezima i putevima svile. Pravilo se i ulje od oraha za vojne svrhe jer su se puske podmazivale njima, objašnjava Jovica Stević.
Danas Sremska Mitrovica ima osam Gradskih Mesnih zajednica
CENTAR, MATIJE HUĐI, SUTJESKA, 29 NOVEMBAR, NIKOLA TESLA, BLOK B, 22 AVGUST, S.B. PAJA i SVETI SAVA
The post Kako je česma dobila ime CRVENA česma? appeared first on Ozon Media.